VAN ONEERBAAR TOT WEERBAAR
Het zal je maar gebeuren.
Je bent 16 en je wilt verpleegkundige worden. Je loopt stage in de thuiszorg
en komt binnen bij de eerste client die je zelfstandig mag wassen als hij
doodleuk vraagt of je hem van onderen vooral stevig wil wassen, want
zo is hij dat gewend.
Het overkwam Anne.
Volkomen onverwachts natuurlijk. Ze schrok zich wezenloos, en vroeg zich
af of ze het goed had verstaan. Vragen wat hij precies bedoelde durfde
ze niet. Slecht op haar gemak, onzeker en met tegenzin begon Anne
haar client te wassen. Miriam, haar stagebegeleidster, met wie ze meeliep,
stond nog beneden te praten met de echtgenote van hun client. Anne hoopte
dat ze snel zou komen, dat zou de spanning misschien breken. In de auto,
op weg hiernaartoe hadden ze de belangrijkste gegevens samen doorgenomen
en besproken wat er van hen verwacht werd. Over dit soort opmerkingen was
niets gezegd. Op school trouwens ook niet.
Het liet Anne niet los.
In gedachten liet ze verschillende scenario's de revue passeren, maar ze kwam
er niet uit. In de auto op weg naar hun volgende adres wilde ze het voorval aan
Miriam vertellen, maar ze deed het niet. Thuis ook niet. En ze deelde het ook
niet met vriendinnen, medeleerlingen of docenten op school. In de rapportage
schreef ze er niet over noch in haar stageverslag.
En het overkwam niet alleen Anne, ook Esther kreeg seksueel
getinte verzoeken.
Ze besloot als HBO studente verpleegkunde dat een baantje in de thuiszorg niet
alleen financieel goed uitkwam, maar tegelijkertijd ook voor werkervaring kon
zorgen. Door een collega werd ze ingewerkt. En alsof het de normaalste zaak
van de wereld betrof zei haar collega, vlak voordat ze aanbelden bij een van de
eerste clienten: ' Dadelijk ga ik iets doen, moet je maar even goed kijken,
dan kun je het de volgende keer zelf ook '.
Het overkomt zelfs mannen.
Zo vertelde Ton dat hij regelmatig zo ongeveer klem gemanoeuvreerd werd
tussen een muur, een raam of iets anders en de enorme borsten van een stevig
gebouwde vrouwelijke cliente, zeker een kop groter dan hijzelf. Al snel begreep
hij dat het geen toeval was.
Bij Kim verliep het niet anders.
Ze werkte in een woongroep voor mensen met een verstandelijke beperking.
Daar woonde Hans, een man van 58 jaar, zwaar spastisch. Praten kon hij
nauwelijks, maar ondanks dat wist hij prima duidelijk te maken wat hij wilde.
Tijdens de eerste slaapdienst die ze alleen draaide, vroeg Hans aan Kim of ze
hem nog even welterusten kwam zeggen. En omdat dit een normaal onderdeel
is van het avondritueel, zei ze natuurlijk, ' is goed '. Nietsvermoedend klopt ze
op zijn deur, doet hem openen kijkt naar Hans die al in bed ligt. Hij wenkt haar
en ze loopt de kamer in tot bij z'n bed. Plotseling zwaait Hans de dekens van
zich af en daar ligt hij: poedelnaakt. In z'n hand heeft hij een grote pot
vaseline die hij uitnodigend in de lucht houdt. Of Kim z'n geslacht even
in wil smeren.
Kim schrok zich het apenzuur, herstelde zich en zei lachend:
' Jij bent een mooie, goed geprobeerd hoor, maar volgens mij kan je dit
prima zelf! Veel plezier en voor straks: welterusten!
Kim heeft het voorval kort gerapporteerd. Van collega's hoorde ze dat ze
niet de enige was. De situatie kwam op de agenda van het bewonersoverleg.
Het zorgde voor een stevige discussie over de manier waarop je omgaat met
verzoeken tot seksuele handelingen van zorgvragers en het al dan niet
bestellen van een escortdame voor Hans. Of je als verpleegkundige nu vindt
dat dit een ' normale ' zorgvraag betreft, een oneerbaar voorstel of iets
daartussenin zal ongetwijfeld een discussiepunt blijven. Duidelijk maakt dit
onderwerp in elk geval dat ook lichamelijk en geestelijk zieken,
bejaarden en verstandelijk beperkte soortgenoten, lotgenoten blijken te zijn
als het om seksuele behoeften gaat.
Kijkend naar Esther, Ton en Kim kun je concluderen dat er prima manieren zijn
om met zo'n dilemma om te gaan. Ze reageerden alle vier op een geheel eigen
wijze: Kim vergat het voorval, ze had luchtig en met humor gereageerd, een
open professionele houding aangenomen door het geval te vermelden,
meningen uitgewisseld met collega's en beleid uitgezet. Esther heeft het
als casus gebruikt tijdens haar HBO opleiding en dat heeft haar en haar
klasgenoten geholpen een visie te vormen en een standpunt in te nemen.
Ton gaf zich op voor een cursus Aikido, waar hij lichamelijk en geestelijk
sterker en vooral weerbaar van werd.
En Anne?
Anne heeft de opleiding afgebroken. Ze belde me een week of wat geleden,
of we eens konden praten ...
Wil je deze column gebruiken?
Dat is prima als je daarbij de volgende link vermeldt:
Columns van Lya Perfors Moderne Psychotherapie
Wil je reageren? Dat kan ook:
lya@therapieplan.nl
Het zal je maar gebeuren.
Je bent 16 en je wilt verpleegkundige worden. Je loopt stage in de thuiszorg
en komt binnen bij de eerste client die je zelfstandig mag wassen als hij
doodleuk vraagt of je hem van onderen vooral stevig wil wassen, want
zo is hij dat gewend.
Het overkwam Anne.
Volkomen onverwachts natuurlijk. Ze schrok zich wezenloos, en vroeg zich
af of ze het goed had verstaan. Vragen wat hij precies bedoelde durfde
ze niet. Slecht op haar gemak, onzeker en met tegenzin begon Anne
haar client te wassen. Miriam, haar stagebegeleidster, met wie ze meeliep,
stond nog beneden te praten met de echtgenote van hun client. Anne hoopte
dat ze snel zou komen, dat zou de spanning misschien breken. In de auto,
op weg hiernaartoe hadden ze de belangrijkste gegevens samen doorgenomen
en besproken wat er van hen verwacht werd. Over dit soort opmerkingen was
niets gezegd. Op school trouwens ook niet.
Het liet Anne niet los.
In gedachten liet ze verschillende scenario's de revue passeren, maar ze kwam
er niet uit. In de auto op weg naar hun volgende adres wilde ze het voorval aan
Miriam vertellen, maar ze deed het niet. Thuis ook niet. En ze deelde het ook
niet met vriendinnen, medeleerlingen of docenten op school. In de rapportage
schreef ze er niet over noch in haar stageverslag.
En het overkwam niet alleen Anne, ook Esther kreeg seksueel
getinte verzoeken.
Ze besloot als HBO studente verpleegkunde dat een baantje in de thuiszorg niet
alleen financieel goed uitkwam, maar tegelijkertijd ook voor werkervaring kon
zorgen. Door een collega werd ze ingewerkt. En alsof het de normaalste zaak
van de wereld betrof zei haar collega, vlak voordat ze aanbelden bij een van de
eerste clienten: ' Dadelijk ga ik iets doen, moet je maar even goed kijken,
dan kun je het de volgende keer zelf ook '.
Het overkomt zelfs mannen.
Zo vertelde Ton dat hij regelmatig zo ongeveer klem gemanoeuvreerd werd
tussen een muur, een raam of iets anders en de enorme borsten van een stevig
gebouwde vrouwelijke cliente, zeker een kop groter dan hijzelf. Al snel begreep
hij dat het geen toeval was.
Bij Kim verliep het niet anders.
Ze werkte in een woongroep voor mensen met een verstandelijke beperking.
Daar woonde Hans, een man van 58 jaar, zwaar spastisch. Praten kon hij
nauwelijks, maar ondanks dat wist hij prima duidelijk te maken wat hij wilde.
Tijdens de eerste slaapdienst die ze alleen draaide, vroeg Hans aan Kim of ze
hem nog even welterusten kwam zeggen. En omdat dit een normaal onderdeel
is van het avondritueel, zei ze natuurlijk, ' is goed '. Nietsvermoedend klopt ze
op zijn deur, doet hem openen kijkt naar Hans die al in bed ligt. Hij wenkt haar
en ze loopt de kamer in tot bij z'n bed. Plotseling zwaait Hans de dekens van
zich af en daar ligt hij: poedelnaakt. In z'n hand heeft hij een grote pot
vaseline die hij uitnodigend in de lucht houdt. Of Kim z'n geslacht even
in wil smeren.
Kim schrok zich het apenzuur, herstelde zich en zei lachend:
' Jij bent een mooie, goed geprobeerd hoor, maar volgens mij kan je dit
prima zelf! Veel plezier en voor straks: welterusten!
Kim heeft het voorval kort gerapporteerd. Van collega's hoorde ze dat ze
niet de enige was. De situatie kwam op de agenda van het bewonersoverleg.
Het zorgde voor een stevige discussie over de manier waarop je omgaat met
verzoeken tot seksuele handelingen van zorgvragers en het al dan niet
bestellen van een escortdame voor Hans. Of je als verpleegkundige nu vindt
dat dit een ' normale ' zorgvraag betreft, een oneerbaar voorstel of iets
daartussenin zal ongetwijfeld een discussiepunt blijven. Duidelijk maakt dit
onderwerp in elk geval dat ook lichamelijk en geestelijk zieken,
bejaarden en verstandelijk beperkte soortgenoten, lotgenoten blijken te zijn
als het om seksuele behoeften gaat.
Kijkend naar Esther, Ton en Kim kun je concluderen dat er prima manieren zijn
om met zo'n dilemma om te gaan. Ze reageerden alle vier op een geheel eigen
wijze: Kim vergat het voorval, ze had luchtig en met humor gereageerd, een
open professionele houding aangenomen door het geval te vermelden,
meningen uitgewisseld met collega's en beleid uitgezet. Esther heeft het
als casus gebruikt tijdens haar HBO opleiding en dat heeft haar en haar
klasgenoten geholpen een visie te vormen en een standpunt in te nemen.
Ton gaf zich op voor een cursus Aikido, waar hij lichamelijk en geestelijk
sterker en vooral weerbaar van werd.
En Anne?
Anne heeft de opleiding afgebroken. Ze belde me een week of wat geleden,
of we eens konden praten ...
Wil je deze column gebruiken?
Dat is prima als je daarbij de volgende link vermeldt:
Columns van Lya Perfors Moderne Psychotherapie
Wil je reageren? Dat kan ook:
lya@therapieplan.nl